نسخه قابل چاپ

ارائه به معنی نمودن ، نمایاندن ، نشان دادن و به نحوی انتقال اطلاعات است . ارائه بر دو نوع است : ارائه شفاهی و ارائه کتبی و ترکیبی از این دو نوع نیز وجود دارد .

1- ارائه کننده با مجموعه ای از دانسته ها ، ندانسته ها ، قابلیتها ، نقاط ضعف و قوت .

2- مخاطب با مجموعه ای از دانسته ها ، ندانسته ها ، قابلیتها ، نقاط ضعف و قوت .

3- پیام یعنی آنجه باید ارائه شود یا درک و احساس شود . محتوای این پیام می تواند علمی ، فنی ، هنری و بعضا اجتماعی و ادبی باشد .

4- رسانه ( امکانات ارائه ) شامل نوشته ، کلام ، صوت ، تصویر ، اشاره و مکانیزمهای دریافتی .

5- شرایط محیط ارائه شامل شرایط جغرافیایی ، شرایط فرهنگی و اجتماعی .

2-1) خود آزمایی و در محک قرار دادن دانش و هنر .

3-1) دریافت واکنش مخاطبین به منظور توسعه و تعمین یک موضوع .

8-1) ارضاء تمناهای شخصی از نظر جنبه های روانی و شخصی .

ارائه از نظر کیفی وقتی مطلوب است که در آن تمامی و یا بخش اعظمی از پیام ، منتقل ، دریافت و یا درک شود و تاثیر مورد نظر را روی مخاطب داشته باشد .

ارائه باید به گونه ای صورت گیرد که پیام نه کمتر از آنچه هست و نه بیش از آنچه باید منتقل گردد که این میزان با توجه به عواملی چند مانند قابلیتهای مخاطب ، شرایط محیطی . هدف ارائه و امکانات موجود تامین می گردد .

انتخاب موضوع باید با توجه به ویژگیهای زیر صورت گیرد :

1- دارای اعتبار و ارزشمندی علمی و فنی باشد .

4- دارای وحدت محتوا ( وحدت پیام ) باشد یعنی تعدادی ایده مختلف باید در قالب یک موضوع واحد مطرح شود .

5- ملاحضات اخلاقی در عنوان موضوع باید منظور گردد .

6- موضوع باید حتی الامکان محدود گردد تا بتواند بهتر و روشن ارائه شود .

2- مدتش کوتاه است و نبایستی از بیست یا سی دقیقه تجاوز کند .

3- برای سخنرانی خوب نیاز به یاد گیری علوم فصاحت ، بلاغت و کلام می باشد .

4- شخصیت سخنران ، خصوصیات و حرکات و سکناتش در موفق بودن سخنرانی یا عدم موفقیت آن تاثیر دارد .

2- مخاطبین معمولا به علم مورد تعلیم آگاهی ندارند .

3- مخاطبین موظف به رعایت آداب و ظوابط خاصی هستند .

4- حصول اطمینان از فرآیند درک مخاطبین مهم است .

6- مخاطبین معمولا هم سطح یا در سطح پایین تری از نظر علمی از ارائه دهنده هستند.

1- زبان ملفوظ همراه با رسانه یا رسانه های تصویری می باشد . ( اوپک ، اورهد ، فیلم ، اسلاید ، LCD پروژکتور )

2- اینگونه ارائه بیشتر در محافل علمی و آکادمیک رایج است .

3- موفقیت بیشتر این نوع ارائه بستگی به استفاده بهتر از وسایل سمعی و بصری دارد.

4- ارائه می تواند به صورت فردی یا گروهی باشد .

6- مخاطبین از نظر دانش در سطوح مختلف بوده و گاهی بالاتر از سطح ارائه دهنده هستند .

4- بدلیل محدودیت زمانی مشروحیت یک ارائه کتبی را ندارد و لذا ممکن است ناقص باشد .

5- تعداد مخاطبین محدود است مگر اینکه از رسانه های جمعی پخش شود .

6- قیود و ضوابط ارائه کتبی را الزاما لازم ندارد .

8- احتمال بروز اشتباهات در این نوع انتقال بیشتر است .

9- امکان طرح سوال از طرف شنوندگان و پاسخ و مباحثه وجود دارد .

عناصر اصلی ، اصول و آداب و ضوابط ارائه شفاهی

1- ویژگیها و ملزومات ارائه کننده . ( که ذیلا ذکر می گردد )

2- نحوه ارائه ( تهیه طرح زمانمند و ساختمند ، بیان مقدمه ، آداب و ضوابط حین ارائه، زمان ارائه ، مکان و فضای ارائه و امکانات سمعی و بصری ارائه ) .

3- آشنایی با موضوعات همجوار موضوع مورد ارائه .

6- آماده سازی محتوای ارائه ( شامل موضوع ، نکات اصلی ، تهیه طرح جامع ، زمانمند و ساختمند و خلاصه سازی ) .

طرحی است که برای قسمتهای مختلف آن زمان ارائه پیش بینی شده باشد .

طرحی است که به بخشهای گوناگون با توجه به رعایت تسلسل به شکل زیر تنظیم شود:

1- شروع و مقدمه ای جاذب شامل طرح کلی مطالب ، اشاره به پیشکسوتان ، احیاناً ذکر منابع و مـأخذهای اصلی و بیان مشکلات و موانع احتمالی ، بیان هدف و انگیزه ارائه و سوابق کارهای انجام شده .

2- طرح مطلب اصلی بصورت بخش بندی شده با شروع از مفاهیم آشنا برای مخاطبین و بیان مفاهیم مبنایی از مطلب .

3- حفظ تسلسل و توالی منطقی بین بخشهای مختلف با توجه به زمانبندی آنها .

4- نتیجه گیریهای مرحله ای از هر قسمت در موقع مناسب آن .

1. ارائه دهنده قبل از آغاز سخنش باید لحظاتی تمرکز نماید و با گردش نگاه به همه به آرامی مخاطبان را نظاره کند .

2. باید بیان ساده و روان داشته باشد ولی آهنگ کلام یکنواخت نباشد . لازم است گاهی آرام و گاهی با صدای بلند و حتی در صورت لزوم گاهی فریاد گونه مطلب خویش را بیان کند .

3. با استفاده از طرح ساختمند و زمانبند متناسب با بخشهای مختلف و زمان تنظیمی ، مطلب را ارائه دهد .

4. تاکیدات و تکرارهای به موقع و بجا و مکثهای به هنگام داشته باشد .

6. از به کار بردن کلمات و اصطلاحات ابهام انگیز اجتناب کند .

7. وضعیت مخاطبین را بموقع و به درستی درک کند ( توجه به میزان کشش و حوصله مخاطبین داشته باشد ) .

8. در تقسیم نگاه به مخاطبین عدالت را رعایت کند .

9. گهگاه با توجه به جمیع جوانب به ویژه آداب و رسوم و فرهنگ و عرف جامعه کلامش را تلطیف کند .

10. حرکات و وجنات مناسب داشته باشد و ثابت در جایی نایستد .

13. تفاخر و تظاهر و خود نمایی نکند ، بلکه فروتن و متواضع باشد .

14. از امکانات کمک ارائه به نحو مطلوب و بجا استفاده کند .

2. سوالات و ابهاماتی که در اطراف موضوع برایش مطرح است را یادداشت کند .

3. حتی الامکان اطلاعاتی جهت شناخت ارائه کننده کسب کند .

5. با نیت دریافت اطلاعات و افزودن دانش در جلسه حضور بهم رساند .

9. نظرات خود را نیز یادداشت نماید تا در سوال و مباحثه مطرح نماید .

10- سوالات را بطور دقیق مطرح و از طرح سوالات بی مورد و انحرافی جلو گیری کند.

11- به سایر سوالات به دقت گوش نماید و از سوالات تکراری اجتناب ورزد .

12- در طول ارائه جلسه را ترک نکند و اگر در حین ارائه به دلیلی مجبور به ترک جلسه شد به نحوی باشد که مزاحمتی برای دیگران فراهم نشود .

13- باز بینی فهرست سوالات اولیه را در خاتمه انجام دهد .

15- در صورت امکان با سایر مخاطبین تبادل نظر کند .

16- در صورت امکان هنگام ترک جلسه از ارائه کننده تشکر کند .

ارائه کتبی ، ارائه ای است که در آن رساله اصلی ، نوشتار است ( حروف الفبا ، علائم ، عدد ) .

ارائه کننده با کمک این نوشتارها ، با استفاده از قواعد یک زبان مکتوب ، اندیشه و احساس خود را به دیگران منتقل می کند . ارائه کتبی انواع مختلفی دارد .

2. گزارش مربوط به پیشنهاد پروژه یا طرح پژوهش .

5. تز یا دانش نامه ( پروژه کارشناسی ، تز فوق لیسانس ، رساله دکترا ) .

پاره ای از ویژگیها در مورد هر کدام از انواع ارائه فوق وجود دارد و پاره ای از این ویژگیها در تمام این انواع مشترک می باشد .

7. احتمال بروز اشتباه در انتقال اطلاعات کمتر از ارائه شفاهی است .

8. امکان رد و بدل کردن مستقیم افکار و نظرات بین نویسنده و مخاطب ( خواننده ) وجود ندارد و بنابراین به عنوان یک انتقال یکسویه مطرح است .

نام نویسنده ، نام کتاب ، نام ناشر ، شماره ، کشور یا شهر ( سال )

علی اکبری ، ویروسهای کامپیوتری ، مجله علم الکترونیک ، 11 ، سال 68

Robely Winfrey ; " Technical & Buisness Report Preparation " , Iowa State University Press , 1962 , U.S.A

5. نگارش قسمتهای مختلف مقاله به صورت پیش نویس .

6. تجدید نظر ، محک و اصلاح و صفحه بندی و لیست بندیهای لازم .

7. آماده کردن مقاله از نظر ویرایش برای چاپ .

1. همانگونه که قبلا گفته شد ، موضوع باید ارزشمند ، معتبر ، مفید ، قاب احاطه و با در نظر گرفتن ملحوظات اخلاقی و وجود منابع و ماخذهای کافی در مورد آن انتخاب گردد و همچنین مورد علاقه نویسنده باشد .

2. عنوان موضوع باید حتی الامکان محدود گردد و این محدودیت می تواند از نظر تاریخی ، جغرافیایی ویا جنبه های خاص باشد .

بررسی تاثیر تکنولوژی کامپیوتر بر نرخ بیکاری سالهای 68 تا 73 . ( تحدید از نظر تاریخی ) .

بررسی تاثیر تکنولوژی کامپیوتر بر نرخ بیکاری سالهای 68 تا 73 در ایران و در کشورهای آسیای میانه . ( تحدید از نظر جغرافیایی )

تاثیر استفاده از کامپیوترهای خانگی در میزان ضریب هوشی دانش آموزان . ( تحدید از نظر جنبه های خاص )

3. بیان عنوان موضوع باید متناسب با هدف مقاله و در صورت پژوهشی بودن متناسب با هدف پژوهش به یکی از سه شکل زیر باشد :

1- گزاره ای : بازیهای کامپیوتری تعادل روانی نوجوانان را بر هم می زند .

2- سوالی : آیا تکنولوژی ذخیره سازی اطلاعات به جایی می رسد که دیسکها جایگزین کتابهای کتابخانه گردند ؟

3- نه گزاره و نه سوالی : نگاهی به آثار اجتمکاعی ریز کامپیوترها .

4. عنوان موضوع باید با توجه به ملاحظات اخلاقی صورت گیرد . یعنی شخص یا گروه و یا فرهنگ و اعتقاد مورد سوال با بی احترامی قرار ندهد .

اگر بین محقق و نویسنده یا عرضه کننده یک مطلب هیچ رابطه ای وجود نداشته باشد و دخل و تصرفی در آن صورت نگرفته باشد ، منبع را منبع اولیه و در غیر اینصورت آن را منبع ثانویه می نامند .

2. مطالعه منابع تحقیق به منظورهای زیر صورت می گیرد

2-2) در صورتیکه مطالعه به منظور تحقیق و پژوهش باشد ، برای آگاهی از روشهای بکار برده شده و تحقیق و اطمینان از اینکه تحقیق تکراری نیست .

در این مرحله موضوعات و کلمات مرتبط و مناسب با موضوع مورد علاقه و همچنین کلمات مشابه و مترادف آنها به منظور شناسایی منابع تعیین می گردند . مثلا " مدلهای کامپیوتری انبار " ، " مدلهای کنترل انبار " ، " برنامه ریزی کنترل انبار با کامپیوتر " و " کاربرد کامپیوتر در برنامه ریزی و کنترل انبار "

برای شناسایی منابع باید با توجه به کلمات کلیدی به جستجوی منابع پرداخت . برای این منظور باید به یک یا چند مورد از موارد ذیل عمل نمود :

1-2) مراجعه به مراکز اسناد علمی و کتابخانه ها

در کشورهای مختلف معمولا مراکزی برای نگهداری اسناد رسمی و علمی وجود دارد . در ایران در کتابخانه مرکز اسناد علمی واقع در خیابان انقلاب ( ساختمان کیو سابق ) خلاص رساله های دکترا در کتابهای جمع گردیده اند و به صورت موضوعی ، عنوان و نام نویسنده قابل جستجو هستند برای سالهای مختلف نگهداری و جمع آوری گردیده است . که می توان با مراجعه به آنجا عنوان مورد علاقه جستجو و چکیده مقاله را مطالعه نمود .

در دنیا بانکهای اطلاعاتی کامپیوتری زیادی وجود دارد که می توان از طریق کامپیوتر و خطوط تلفن و بعضا از طریق فاکس پس اخذ اجازه ورود و پرداخت هزینه های تامین اعتبار از این بانکها برای جستجوی مقالات و رساله ها کمک گرفت . بر اساس آمار نشریه CURDAELSUIER در حالیکه در سال 1980 ، تعداد 400 بانک اطلاعاتی بیشتر فعالیت نمی کرد ، روند رشد این بانکها توسعه چشمگیری در دهساله بعد به خود گرفت بنحوی که در ژانویه 1990 تعداد 4465 بانک اطلاعاتی سرویسهای اطلاع رسانی را فراهم می نمود که در آن سال برای تهیه این بانکها 1942 تولید کننده بانک اطلاعاتی و 644 مرکز سرویس دهنده رقابت می نمودند . با فراهم شدن امکان اطلاع رسانی بین المللی ( مانند COMPUSERVE و INTERNET ) اکثر بانکهای اطلاع رسانی امروز از طریق شبکه های COMPUSERVE و INTERNET قابل دستیابی است .

از جمله این بانکهای اطلاعاتی می توان به موارد ذیل اشاره نمود :

این بانکها در حقیقت دیسکهای نوری مجتمع فقط خواندنی هستند ( CD – ROM ) که شامل اطلاعات مختلف از نوع متن ، تصویر و صدا می باشند و از طریق آبونمان سالانه در پریودهای مختلف به خریداران تحویل می گردد و اطلاعات لازم به روز در آمده را برای آنان فراهم می کند .

با توجه به کلمات کلیدی ، منابع شناسایی و در جدولی به شکل زیر جمع بندی می گردد .

منابع

کلمات

مجلات

کتابها

و غیره

نام مجله 1

نام مجله 2

نام مجله 3

کلمات کلیدی

و مترادف ...

و مشابه ...

نام کتاب 1، نام کتاب 2، ...

چکیده و مقدمه منبع باید به دقت خوانده شود ( حداقل دو بار ) ، فهرست محتویات منبع بررسی گردد ، سپس محصولی از آن که در رابطه با موضوع مورد نظر است مورد مطالعه و بررسی دقیق واقع گردد . اگر مقاله است عناوین داخلی آن در نظر گرفته شود و پاراگرافهای مربوط به موضوع مورد علاقه خوانده شود . نتیجه گیریها و قسمتهای خلاصه نیز باید به دقت مطالعه و از مطالب مهم بصورت خلاصه یادداشت برداری شود . برای یادداشت قبلا باید یک نمونه کارت یادداشت تهیه گردد و به تعداد لازم تکثیر شود . یک طرح پیشنهادی برای کارت یادداشت به شرح زیر است .

شماره سریال کارت یادداشت	عنوان مطلب		شماره عنوان	شماره سریال کارت منبع
محل یادداشت مطالب مهم
عنوان منبع		نام مولف یا مترجم
تاریخ یادداشت		ناشر و سال نشر

عناوین داخلی یک مقاله علمی معمولا شامل موارد زیر است :

بسته به موضوع مورد نظر فصلهای مقاله می تواند کم یا زیاد باشد . اگر مقاله نتیجه یک تحقیق علمی است ، خلاصه ای از تحقیقات انجام شده ، روش تحقیق ، جامعه ای که برای نمونه گیری استفاده شده ، نوع آزمون فرضیه تحقیق و بالاخره ارزیابی و میزان اعتبار نتایج حاصل از تحقیق نیز در مقاله قید می گردد . ترتیب قرار دادن مطالب نیز مهم است و باید به شکل زیر باشد :

ابتدا یک صفحه سفید ، سپس صفحه عنوان ، سپس صفحه یا صفحات حاوی فهرست مطالب ، شامل چکیده ، مقدمه و بخشهای مربوطه و نتیجه گیری ( خلاصه ) ، ضائم ، فهرست منابع و ماخذ و صفحه سفید انتهایی .

صفحه عنوان بستگی به نوع ارائه دارد و باید شامل اطلاعات زیر باشد :

4. ترم تحصیلی دانشجو ( اگر مقاله مربوط به پروژه های تحقیقاتی است ) .

5. نام استاد راهنما ( اگر مقاله مربوط به پروژه های تحقیقاتی است ) .

شکل زیر یک نمونه از صفحه عنوان را نشان می دهد .

دانشگاه آزاد اسلامی

دانشکده مهندسی

گروه کامپیوتر

عنوان مقاله : ........................................

تهیه کننده : ...........................................

مربوط به درس : .....................................

ترم تحیصلی : ........................................

زیر نظر : ( نام استاد راهنما ) ....................

تاریخ تهیه ...............

در اول مقاله قرار می گیرد اما در انتهای کار تهیه می شود .

خلاصه یا چکیده مقاله باید از تعداد کلمات محدود ( حداکثر ده خط ) اطراف مقاله را تشریح کند . چکیده باید با استفاده از کلمات رسا و در جملات کوتاه که از نظر دستوری صحیح باشد نوشته شود و به آنچه در مقاله خواهد آمد بطور مختصر و فشرده اشاره کند ، چون چکیده توسط اکثر قربیب به اتفاق خوانندگان مقاله قبل از سفارش و خواندن متون اصلی مقاله مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرد و خواننده از روی آن تصمیم می گیرد که مقاله آیا مقاله را سفارش بدهد یا نه . دقت در تهیه چکیده مقاله امری بسیار ضروری و جدی است .

مقدمه عبارت است از یک شرح کلی درباره موضوع مورد نظر ، نظریه های موجود در رابطه را آن ، چگونگی ارتباط بین مطالبی که در مقاله مطرح می شود و همچنین نتایجی که در گذشته از مطالعات دیگران در زمینه موضوع مقاله به دست آمده است . بطور کلی باید گفت مقدمه باید یک شما و کارنامه کلی از مقاله به خواننده بدهد . مقدمه در صورت امکان باید اشاره ای خلاصه وار به نوشته ها و احیانا تحقیقات انجام گرفته دیگران در رابطه با موضوع مورد بحث مقاله یا موضوعات مشابه بنماید . اگر مقاله یک مقاله تحقیقی و به عنوان گزارش تحقیق نگاشته می شود باید زمان صرف شده برای برنامه ریزی و اجرای آن تحقیق و همچنین اشاره به نتایجی که از تحقیق حاصل شده بنماید . مقدمه همچنین باید اشاره ای به فصول و عناوین در بخشهای بعدی مقاله می آید بنماید .

این بخش که با توجه به موضوع مورد نظر می تواند به شکل مختصر یا مشروح تنظیم گردد باید خواننده را به سمت اهداف اصلی مورد نظر سوق داده و پیام مورد نظر نویسنده را به خواننده منتقل نماید . در فصل بندی و پاراگراف بندی فصول بایستی رعایت اصول و آداب نگارش ملحوظ گردد و در صورت استفاده از جداول ، شکلها و فرمهای ویژه کامپیوتری و غیر کامپیوتری ، جداول و فرمها باید به شکل مناسب و قابل استفاده برای خواننده در بندهای مختلف تنظیم و تشریح گردد .

نتیجه اشاره ای خلاصه وار به نتایج حاصله و مطالب ارائه شده در مقاله می کند . در مورد مقالات تحقیقی ، نتیجه با توجه به اعتباری که از آزمون احراز گردیده بیان می گردد و همچنین بایستی بطور خلاصه ، اشاره به محدودیتها و امکاناتی که تحقیق با توجه به آنها انجام گرفته نیز بنماید . نتیجه بایستی در صورت امکان ، اشاره به زمینه تحقیقات بعدی که در ارتباط با موضوع مندرج در مقاله می تواند مطرح باشد نیز بنماید .

برای هر تحقیقی قبل از اجرای آن بایستی طرحی تهیه نمود که به آن Proposal می گویند .

معمولا این طرح هزینه ها و ضرورتهایی برای اجرا دارد که ذیلا تشریح گردیده است و بایستی در مجموعه ای بنام طرح پژوهش جمع و تدوین گردد . پس از تصویت طرح پژوهش توسط مسولین ذیربط تخصیص بودجه و تامین امکانات می توان اجرای طرح پژوهش را شروع نمود .

موضوع پژوهش بایستی روشن و صریح و حتی الامکان محدود و دقیق باشد . در عنوان پروژه باید از کلی گویی پرهیز کرد . ضمنا در تعیین عنوان پژوهش باید مسائل اخلاقی را ملحوظ نمود که عنوان پژوهش شخصیت حقیقی یا حقوقی ویژه ای را مورد سوال قرار ندهد. عنوان پژوهش با هدف پژوهش مناسب و هماهنگی داشته باشد . عنوان پژوهش نباید تکرار کار دیگران باشد و حتی الامکان باید آزمون پذیر باشد .

مسئله موضوعیست که علاقمندیم راه حلی برایش پیدا کنیم و از دو قسمت تشکیل شده است:

1-2) مسئله بایستی حتی الامکان بصورت ارتباط همبستگی بیان شود .

2-2) مسئله بایستی حتی الامکان بصورت پرسشی بیان شود .

3-2) در بیان مسئله بایستی جهت گیری شود و اصول ارزشی ملحوظ گردد .

فرضیه حدس ، ظن یا توضیح آزمایش شده ای در مورد حدوث حادثه ای است که هنوز اتفاق نیفتاده است . فرضیه معمولا بوسیله ارتباط متغیرهایی که در حدوث حادثه تاثیر دارند بیان می شود و معمولا راه حلهای آزمایش نشده در مورد مسئله ای که با آن روبرو هستیم نشان می دهد . مثلا بین پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و سواد والدین آنها ارتباط وجود دارد . در بیان فرضیه معمولا فرض مورد نظر را فرض صفر ( II0) و خلاف آن را فرض خلاف ( H1 ) نشان می دهند .

1- فرضیه بایستی حتی الامکان دقیق و بدون ابهام بیان شود .

2- حتی الامکان به صورت همبستگی یا ارتباط بین متغیرها بیان شود .

4- مستند باشد یعنی متکی به اصول مربوط به علم خودش باشد ( ریشه در علم یا تجربه داشته باشد ) .

مسلما هر تحقیقی در شرایط ویژه زمانی و مکانی صورت می گیرد و بطور طبیعی محدودیتهایی دارد چه از نظر اجرای آن و چه از نظر زمینه های علمی ممکن در منطقه ای که صورت می گیرد . این محدودیتها بایستی در طرح پژوهش بیان گردند تا دامنه و حدود تحقیقات را نشان دهد . روشهای جاری تحقیق عبارتند از روش تاریخی ، توصیفی ، آماری ، تجربی .

به طرق مختلفی می توان فرضیه مورد نظر را مورد آزمون قرار داد . از طزیق توزیع پرسشنامه و بررسی آن ؛ از طریق اجرای نمونه های انتخاب شده ؛ از طریق شبیه سازی و غیره در طرح پژوشی باید نحوه آزمون پژوهشی بیان گردد .

پس از مطالعه منابع باید خلاصه ای از کارهای انجام شده و نتایج بدست آمده همراه با نام تحقیق و مولفین و منابع مربوطه ذکر گردد . این قسمت معمولا بصورت تاریخچه ای از کار محققین و مولفان بیان می گردد .

معمولا فعالیتهایی که در طول تحقیق صورت می گیرد به صورت یک جدول زمانبندی تنظیم می گردد تا زمان کل اجرای پروژه در فازهای فعالیتهای بخشهای مختلف قبل از اجرا مشخص گردد و در حین اجرای طرح به عنوان یک عامل کنترل مورد بهره برداری قرار گیرد .

هزینه های مختلفی در طول تحقیق صورت خواهد گرفت مانند هزینه تهیه امکانات ، هزینه تهیه پرسشنامه ها و جمع آوری اطلاعات ، هزینه بررسی و تحصیل اطلاعات و احیانا امکانات ویژه ای که برای تحصیل اطلاعات مانند کامپیوتر و ... لازم است و هزینه های دیگر اجرای تحقیق که همه این هزینه ها باید برآورد شود و در جدولی جهت تخصیص اعتبار تنظیم گردد .